Open brief
Aan: Personen met een handicap, ouders, verwanten en wettelijk vertegenwoordigers
i.a.a. cliëntvertegenwoordigers en hun organisaties, cliënten/ gehandicaptenplatforms, WMO-adviesraden
20 januari 2025
Onderwerp: Aandacht voor de rechten van mensen met een handicap
Aansluitend aan het verdrag van de Verenigde Naties met betrekking tot de rechten van mensen met een handicap heeft de Europese Unie een Strategie vastgesteld voor de periode 2021 – 2030. Het doel van deze Strategie is om bij te dragen aan de verbetering van het leven van mensen met een handicap en het promoten van hun volledige deelname in de samenleving op gelijke wijze als anderen.
Binnen de zorgsector in Nederland hebben we te maken met een groot aantal organisaties, waarbij velen een Mission Statement (Missie, Visie) hebben waarin zij tot uitdrukking brengen dat bij hun zorg- en dienstverlening de cliënt centraal staat. Een dergelijke benadering zou moeten impliceren dat de structuur van de organisatie, de stijl van leiding geven, de cultuur en de competenties en vaardigheden van de medewerkers daarop afgestemd zouden moeten zijn.
In de praktijk is dat echter veelal niet het geval. Tijdens een proefsessie (try-out), die is uitgevoerd in een project onder het Europese Erasmus+ Programma, is gebleken dat een aantal managers niet bewust waren van de noodzakelijk onderlinge samenhang.
Specifiek voor managers is om die reden een opleidingsmodule ontwikkeld voor managers van zorginstellingen.
Op korte termijn zal deze Module online worden gezet. De naam van de Module is: Support Module for Management of Care Organisations.
Om mogelijkheden te realiseren voor inclusie en participatie van mensen met een handicap is het noodzakelijk dat zorgorganisaties zijn toegerust om dit mogelijk te maken. Ook zal feitelijk moeten kunnen worden vastgesteld of de zorginstelling ook daadwerkelijk de zorg en dienstverlening vorm geeft aan cliëntgerichte zorg.
In Australië is een controle document ontwikkeld, dat door ons in het kader van het Erasmus+ project is aangepast voor zorginstellingen. Het document kan worden gedownload via www.smmco.eu.
De Europese Commissie heeft als vervolg op de Strategie 2021 – 2030 een Commission Notice, “Guidance on independent living and inclusion in the community of persons with disabilities in the context of EU-funding” vastgesteld (Brussel, 20.11.2024, C(2024) 7897 final) en gaat daarmee een stapje verder.
In het document, pagina 10 benadrukt de Europese Commissie het volgende:
“Raising awareness of the rights of persons with disabilities, both in the general public among professionals working with persons with disabilities, is fundamental for changing mindsets and tracking stigma or prejudice surrounding persons with disabilities. Awareness-raising may help to break the culture of institutionalisation and facilitate the move towards independent living and inclusion in the community. In this regard, public awareness campaigns can be developed at national, regional and local levels and include activities, targeting the general public, service providers, public officials as well as persons with disabilities and their families.”
De Europese Commissie onderkent dat er stappen gezet moeten worden om dit allemaal te realiseren. In de bijlage van de Commission Notice is een instrument voor zelfevaluatie/ onderzoek opgenomen, waarin de aandachtspunten staan vermeld waaraan organisaties moeten voldoen willen zij gebruik kunnen maken van Europese financiering 9 pag. 19 t/m 21).
De richting waarheen de ontwikkelingen dienen plaats te vinden is duidelijk aan gegeven. De grote vraag is echter, is er binnen de Nederlandse zorgstructuur de bereidheid om deze gewenste ontwikkelingen vorm te geven of houdt men vast aan de “oude geïnstitutionaliseerde zorg” . De vooruitzichten zijn vooralsnog niet hoopgevend. Binnen het project dat in het klader van het Erasm us+ Programma is uitgevoerd en waarbij nagenoeg alle zorgorganisaties zijn benaders is geen enkele respons gekomen, hetgeen zorgelijk te noemen is.
De vraag die dan opkomt is. Wie ziet hier op toe en wie gaat dan controleren c.q. stimuleren dat gewenste ontwikkelingen in gang worden gezet?
Een dergelijke rol zou weggelegd kunnen worden voor cliëntorganisaties, cliëntvertegenwoordigers, gehandicapten platforms en vanwege de ontwikkelingen naar inclusie en participatie in de samenleving voor WMO- adviesraden. Een uitnodigingsbrief naar enkele vertegenwoordigende organisaties heeft nagenoegd geen respons opgeleverd.
Al met al ene somber beeld voor de zorgontwikkelingen in Nederland, hetgeen herkenbaar is door de kritiek die vanuit de Verenigde Naties op Nederland is geleverd.
Toch zullen stappen gezet moeten worden. Hierbij moet worden opgemerkt dat er, veelal buiten de traditionele zorg, initiatieven zijn die aansluiten bij de gewenste ontwikkelingen.
Belangrijk is dat er een draagvlak gaat ontstaan voor de vormgeving van deze ontwikkelingen. Primair gaat het om de individuele personen met een handicap. Aan vertegenwoordigers en vertegenwoordigende organisaties kan de vraag/ de eis worden gesteld om een proactieve aan te nemen en om geen passieve rol te vervullen, zoals recentelijk i ervaren.
Deze Open brief is om die reden aan mensen met ene handicap, ouders, verwanten en wettelijk vertegenwoordigers gericht.
Via de website www.smmco.eu zal een interactief platform in het leven worden geroepen waar vanuit aandacht zal worden geschonken aan de gewenste ontwikkelingen en zal deze worden bepleit.